Είναι το lockdown ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της επιδημίας; Το παράδειγμα της Σουηδίας

Σε αντίθεση με άλλες χώρες, η Σουηδία έχει μέχρι στιγμής αποφύγει και την κοινωνική απομόνωση και την οικονομική καταστροφή.

Αν η επιδημία του COVID-19 υποχωρήσει σε μερικές εβδομάδες, ή μήνες νωρίτερα από ό,τι μας προειδοποιούν αυτοί που κρούουν τον κώδωνα, αυτοί πιθανότατα θα αλληλοσυγχαίρονται για τα θαυμάσια μέτρα κοινωνικής απόστασης που επέβαλαν στον κόσμο. Θα ισχυρίζονται ότι οι ηρωικές τους συστάσεις απέτρεψαν την καταστροφή. Δυστυχώς, θα έχουν άδικο. Η Σουηδία, η οποία δεν έχει επιβάλει σχεδόν καθόλου υποχρεωτική κοινωνική απόσταση, θα αποδείξει το λάθος τους.

Πολλοί σπεύδουν να δυσφημίσουν την προσέγγιση της Σουηδίας, η οποία βασίζεται κυρίως σε ζυγιασμένες προβλέψεις και απομονώνει μόνο τους πιο ευάλωτους αντί να επιβάλει γενικό lockdown. Οι συγκεντρώσεις άνω των 50 ατόμων απαγορεύονται, τα Λύκεια και τα κολέγια είναι κλειστά, αλλά η Σουηδία έχει κρατήσει ανοιχτά τα σύνορά της, όπως και τα νηπιαγωγεία, τα σχολεία, τα μπαρ, τα ρεστοράν, τα πάρκα και τα καταστήματα.

Ο Πρόεδρος Τραμπ την προηγούμενη Τετάρτη, συκοφάντησε με εντυπωσιακό τρόπο την διακριτική προσέγγιση της Σουηδίας, λέγοντας ότι άκουσε ότι η Σουηδία "έκανε μια προσπάθεια, και είδε ότι η κατάσταση έγινε πραγματικά τρομακτική, και έτρεξαν αμέσως να κλείσουν τη χώρα". Τόσο ο ίδιος, όσο και οι ειδικοί δημόσιας υγείας που τον πληροφόρησαν, έκαναν λάθος και στα δύο στοιχεία και καλά θα έκαναν να το επανεξετάσουν. Ο Johan Giesecke, πρώην επικεφαλής των επιδημιολόγων και νυν σύμβουλος της Σουηδικής Υπηρεσίας Υγείας, λέει ότι οι άλλες χώρες "έχουν λάβει πολιτικά, ασύλληπτα μέτρα" τα οποία δεν δικαιολογούνται από τα στοιχεία.

Στη βιασύνη τους να κλείσουν τις χώρες και, κατά συνέπεια, να καταβαραθρώσουν τις οικονομίες τους, κανένας δεν έχει απαντήσει στην απλή, αλλά κρίσιμη ερώτηση: Πώς το ξέρουμε ότι τα μέτρα κοινωνικής απομόνωσης έχουν πράγματι αποτέλεσμα; Και ακόμα κι αν έχουν σε κάποιες λοιμώδεις επιδημίες, έχουν και για τον COVID-19; Και ακόμα κι αν έχουν αποτέλεσμα για τον νέο κορωνοϊό, χρειάζεται να εφαρμοστούν σε ένα συγκεκριμένο στάδιο της επιδημίας; Ή μήπως κλειδώνουμε τον στάβλο ενώ τα άλογα έχουν ήδη φύγει;

Θεωρητικά, η λιγότερη φυσική αλληλεπίδραση μπορεί να μειώσει τον ρυθμό των νέων κρουσμάτων. Αλλά χωρίς μια καλή κατανόηση του πόσον καιρό ζουν τα μόρια του COVID-19 στον αέρα, το νερό, και στις επιφάνειες, ακόμα κι αυτό είναι υποθετικό. Χωρίς αξιόπιστες πληροφορίες για το ποσοστό του πληθυσμού που έχει ήδη εκτεθεί και αντιμετώπισε με επιτυχία τον κορωνοϊό, είναι εύλογο να αμφισβητούνται τα μέτρα της κοινωνικής απομόνωσης. Είναι πιθανό, ο πιο γρήγορος και ασφαλής τρόπος για να "αμβλύνουμε την καμπύλη" να είναι να επιτρέπουμε στους ανθρώπους να αναμιγνύονται κανονικά και μόνο οι ευάλωτοι και οι ασθενείς να απομονώνονται.

Στην πραγματικότητα, είναι η πρώτη φορά που επιβάλλεται καραντίνα στους υγιείς και όχι μόνο στους ασθενείς και ευάλωτους. Όπως έγραψε ο Fredrik Erixon, διευθυντής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας στις Βρυξέλες: "Η θεωρία του lockdown, τελικά, πολύ εξειδικευμένη, βαθιά ανελεύθερη και, μέχρι τώρα, μη δοκιμασμένη. Δεν είναι η Σουηδία που διεξάγει ένα μαζικό πείραμα. Είναι όλοι οι υπόλοιποι."

Έχουμε θέσει αυτά τα απλά ερωτήματα σε πολλούς γιατρούς με υψηλή εκπαίδευση στις μεταδοτικές ασθένειες. σε επιδημιολόγους, μαθηματικούς που ασχολούνται με μοντέλα νόσων, και άλλους έξυπνους και μορφωμένους επαγγελματίες. Προκύπτει ότι, ενώ χρειάζεσαι αποδείξεις πέραν πάσης αμφιβολίας για να καταδικάσεις κάποιον για ληστεία και να τον κλείσεις φυλακή, δεν χρειάζεσαι καθόλου πραγματικά στοιχεία (πόσο μάλλον αποδείξεις) για να βάλεις εκατομμύρια ανθρώπους σε ένα εξαιρετικά παρεμβατικό και επίπονο εγκλεισμό, χωρίς ορατό τέλος και χωρίς τίποτα να εμποδίζει αυτός ο εγκλεισμός να επαναληφθεί, κατά τις διαθέσεις των υπευθύνων για τη δημόσια υγεία. Είναι λογικό αυτό;

Στην ερώτηση ποια είναι τα διαθέσιμα στοιχεία που υποστηρίζουν τη χρησιμότητα της καραντίνας και της κοινωνικής απομόνωσης, οι ακαδημαϊκοί υποδεικνύουν το κρουαζιερόπλοιο Diamond Princess, με 700 κρούσματα COVID-19 στους επιβάτες του και οκτώ θανάτους. Αλλά το πλοίο είναι ένα τεχνητό κατασκεύασμα, στοιβαγμένο πυκνά με πολλούς ανθρώπους και πολύ λίγο προσομοιάζει στις συνθήκες ζωής των περισσότερων χωρών.

Το άλλο βασικό στοιχείο που επικαλούνται οι ακαδημαϊκοί είναι η πορεία της γρίπης των χοίρων του 1918, η οποία σάρωσε την υδρόγειο πριν 102 χρόνια και δεν ήταν κορωνοϊός. Η Φιλαδέλφεια δεν εφάρμοσε μέτρα κοινωνικής απόστασης κατά την επιδημία του 1918, αλλά εφάρμοσε το Σεντ Λούις και είχε μικρότερα ποσοστά θανάτων από ό,τι η Φιλαδέλφεια. Πώς όμως σχετίζεται αυτό με τη σημερινή κρίση; Εκτός από την post hoc, ergo propter hoc φύση του επιχειρήματος, μια θεμελιώδης διαφορά είναι ότι οι στρατιώτες που επέστρεφαν κατά τον Α'ΠΠ από την Ευρώπη, μεταφέροντας τη γρίπη των χοίρων, δεν μπορούσαν να πάνε στο Σεντ Λούις χωρίς ενδιάμεσο σταθμό. Έπρεπε πρώτα να κάνουν στάση σε λιμάνια της Ανατολικής Ακτής, όπως η Φιλαδέλφεια. Άρα, δεν προξενεί εντύπωση ότι οι στρατιώτες έμειναν για να ξεκουραστούν και να αναρρώσουν, μεταδίδοντας ταυτόχρονα τον ιό στην Ανατολική Ακτή, και έγιναν καλύτερα προτού συνεχίσουν για το Σεντ Λούις και τις άλλες πόλεις της ενδοχώρας.

Δεν είναι λογικό να βασίζεται ολόκληρη η αρχιτεκτονική της κοινωνικής αποστασιοποίησης σε στοιχεία από τη γρίπη του 1918, ειδικά όταν αυτή η αρχιτεκτονική προκαλεί σημαντική καταστροφή στις ζωές και το εισόδημα του μεγαλύτερου μέρους του Αμερικανικού πληθυσμού.

Αλλά οι υποστηρικτές της κοινωνικής αποστασιοποίησης πιάνονται από τα άχυρα, για να υποστηρίξουν το κλείσιμο ολόκληρου του πλανήτη. Τους ενοχλεί ότι υπάρχει μία χώρα στον κόσμο που δεν έχει κλείσει και δεν έχει απομονώσει τον πληθυσμό της. Τους ενοχλεί επειδή όταν θα περάσει η επιδημία του κορωνοϊού, θα θέλουν πάρα πολύ να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι η κοινωνική αποστασιοποίηση είχε αποτέλεσμα.

Η Σουηδία αποφάσισε με θάρρος να μην υιοθετήσει μια σκληρή καραντίνα και να μην επιβάλει απομόνωση στους κατοίκους της. "Η στρατηγική είναι να εστιάσουμε στην κοινωνική αποστασιοποίηση των ομάδων υψηλού κινδύνου, όπως οι γηραιότεροι. Προσπαθούμε να χρησιμοποιούμε μετρήσεις που βασίζονται σε στοιχεία", είπε στο Euronews η Emma France, επιδημιολόγος του Karolinska Institute. "Προσπαθούμε να προσαρμόσουμε την καθημερινότητα. Το Σουηδικό πλάνο είναι να εφαρμόζουμε μέτρα τα οποία μπορούν να ισχύουν για μεγάλο χρονικό διάστημα."

Το πρόβλημα με το lockdown είναι ότι "εξουθενώνεις το σύστημα", λέει στον Guardian ο κορυφαίος επιδημιολόγος της Σουηδίας, Anders Tengell. "Δεν μπορείς να συνεχίζεις το lockdown για μήνες - είναι αδύνατον." Επίσης είπε στην Βρετανική Daily Mail: "Δεν μπορείς να καταργήσεις όλες τις υπηρεσίες. Και οι άνεργοι είναι μια μεγάλη απειλή για τη δημόσια υγεία. Είναι ένας παράγοντας που πρέπει να υπολογίσεις."

Αν ήταν αποτελεσματική η κοινωνική απομόνωση, δεν θα' πρεπε η Σουηδία, μια Σκανδιναβική χώρα των 10,1 εκατ. κατοίκων, να έβλεπε τον αριθμό των νεκρών εξαιτίας του COVID-19 να εκτοξεύεται, να ξεπερνά την Ιταλία ή την πόλη της Νέας Υόρκης; Μέχρι σήμερα (6 Απριλίου), έχουν καταγραφεί 401 θάνατοι εξαιτίας του COVID-19 στη Σουηδία.

Τα καλά νέα είναι ότι στην απογραφή των ΜΕΘ στη Σουηδία, η οποία ενημερώνεται σε εθνικό επίπεδο ανά 30 λεπτά, οι εισαγωγές σε κάθε ΜΕΘ της χώρας είναι σταθερές ή μειώνονται, και αυτό συμβαίνει εδώ και εβδομάδες. Μέχρι αυτή τη στιγμή (σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής διαθέσιμα στοιχεία) τα περισσότερα περιστατικά στις ΜΕΘ είναι ηλικιωμένοι και το 77% έχουν υποκείμενα νοσήματα όπως καρδιακές παθήσεις, αναπνευστικά νοσήματα, ασθένειες του ήπατος και διαβήτη. Επίσης δεν υπάρχει κανένα παιδιατρικό περιστατικό σε ΜΕΘ και κανένας θάνατος παιδιού σε μονάδα εντατικής στη Σουηδία -τέτοιο είναι το όφελος από το κλείσιμο των σχολείων που έγινε παντού αλλού. Υπάρχουν μόνο 25 εισαγωγές ασθενών COVID-19 ηλικίας κάτω των 30 ετών σε ΜΕΘ σε όλη τη Σουηδία.

Η Σουηδία εφαρμόζει ανοσία αγέλης, αρνούμενη να πανικοβληθεί. Χωρίς να απαιτείται κοινωνική απομόνωση, οι νέοι της Σουηδίας μεταδίδουν τον ιό, κυρίως ασυμπτωματικά, όπως συμβαίνει στην περίοδο της κανονικής γρίπης. Θα δημιουργήσουν προστατευτικά αντισώματα, τα οποία θα κάνουν όλο και πιο δύσκολο το να μεταδοθεί ο ιός και να προσβάλει τους γηραιούς που έχουν σοβαρές υποκείμενες παθήσεις. ως μέτρο σύγκρισης, το ποσοστό θανάτων αυτή τη στιγμή στη Σουηδία είναι 40 θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκων, σημαντικά χαμηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό κατά την εποχή έξαρσης της κανονικής γρίπης (για παράδειγμα, το 2018 ήταν 80 θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκων).

Ας συγκρίνουμε με την κατάσταση στην Ελβετία, μια παρόμοια μικρή, Ευρωπαϊκή χώρα, με 8,5 εκατ. κατοίκους. Η Ελβετία εφαρμόζει αυστηρή κοινωνική απομόνωση. Παρόλα αυτά, αναφέρονται συνολικά 715 θάνατοι από κορωνοϊό στην Ελβετία μέχρι σήμερα, και το ποσοστό θανάτων είναι σχεδόν διπλάσιο από αυτό της Σουηδίας. Ας δούμε τη Νορβηγία, μια άλλη Σκανδιναβική χώρα με 1000 μίλια κοινά σύνορα με τη Σουηδία, και παρόμοια γλώσσα και κουλτούρα. Η Νορβηγία έχει λιγότερους καταγεγραμμένους θανάτους λόγω κορωνοϊού (71), αλλά πολύ υψηλότερο ποσοστό εισαγωγής κρουσμάτων σε ΜΕΘ.

Μιλήσαμε με τον Ulf Persson στο γραφείο του, στο Ινστιτούτο Οικονομικών της Υγείας της Σουηδίας. Μας είπε ότι όλοι όσοι γνωρίζει είναι ήρεμοι και ψύχραιμοι, ακολουθούν τους κανόνες συμπεριφοράς που ορίζει η κυβέρνηση όπως το όριο των 50 ατόμων στις συγκεντρώσεις και τον τρόπο εξυπηρέτησης στα μπαρ και τα ρεστοράν. Ο Persson εκτιμά ότι η Σουηδική οικονομία θα πέσει κατά περίπου 4% εξαιτίας του παγκόσμιου οικονομικού κλεισίματος. Αλλά αυτό δεν είναι τίποτα, συγκρινόμενο με τα επίπεδα ανεργίας 32%, ανάλογα με αυτά της Μεγάλης Ύφεσης, που προέβλεψε το Federal Reserve Board του Σεντ Λούις για τις ΗΠΑ.

Η φύση τα κανονίζει αυτά. Αμέτρητες γενιές ανθρώπων έχουν αντιμετωπίσει νέους ιούς. Ο καλύτερος τρόπος είναι να αφήσεις τους νέους και υγιείς, αυτούς για τους οποίους ο ιός σπάνια είναι θανατηφόρος, να αναπτύξουν αντισώματα και ανοσία αγέλης, για να προστατεύσουν τους ευάλωτους και τους ασθενείς. Όσο περνάει ο καιρός, γίνεται όλο και πιο φανερό ότι τα μέτρα κοινωνικής απομόνωσης όπως αυτά της Ελβετίας και της Νορβηγίας πετυχαίνουν πολύ λίγα για τη μείωση των θανάτων ή της μετάδοσης, παρότι καταβαραθρώνουν την τοπική και εθνική οικονομία, αυξάνουν τη φτώχεια, τον πόνο, τον θάνατο και τις ασθένειες από άλλες αιτίες, καθώς οι ζωές των ανθρώπων ανατρέπονται και το μέλλον τους καταστρέφεται. 

Πηγή: nationalreview 

Μετάφραση: Μαντάτα