Παραιτήθηκε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας, λόγω της ανυπαρξίας συνεργασίας στην ΕΕ για τoν COVID-19

Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ΕΣΕ) -οι κορυφαίοι επιστήμονες της ΕΕ- παραιτήθηκε επειδή απέτυχε να πείσει τις Βρυξέλλες να φτιάξουν ένα επιστημονικό πρόγραμμα ευρείας κλίμακας για την αντιμετώπιση του COVID-19.

O καθηγητής Mauro Ferrari, του οποίου η 4χρονη θητεία ως επικεφαλής της επιστημονικής "ναυαρχίδας" της ΕΕ ξεκίνησε στη 1 Ιανουαρίου φέτος, υπέβαλε την παραίτησή του στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λέιεν, την Τρίτη (7/4/) το απόγευμα.

"Είμαι εξαιρετικά απογοητευμένος με την αντίδραση της Ευρώπης στον COVID-19", είπε σε δήλωσή του* στους Financial Times. "Μπήκα στο ΕΣΕ ως θερμός υποστηρικτής της ΕΕ [αλλά] η κρίση του COVID-19 άλλαξε τελείως τις απόψεις μου, παρότι συνεχίζω να υποστηρίζω ενθουσιωδώς τα ιδεώδη της διεθνούς συνεργασίας."

Το ΕΣΕ, που δημιουργήθηκε το 2007 για την οικονομική υποστήριξη των καλύτερων Ευρωπαίων επιστημόνων, έχει εξελιχθεί σε έναν από τους πιο διάσημους οργανισμούς χρηματοδότησης στον κόσμο, με προϋπολογισμό περίπου 2 δις ευρώ τον χρόνο.

Ο καθηγητής Φερράρι, Ιταλο-Αμερικανός πρωτοπόρος της νανοτεχνολογίας, είπε ότι το ρήγμα ανάμεσα σ' αυτόν και την ΕΕ ξεκίνησε στις αρχές Μαρτίου, όταν "έγινε φανερό ότι η πανδημία θα εξελισσόταν σε τραγωδία με πρωτοφανείς διαστάσεις".

Είχε προτείνει τότε να φτιάξει το ΕΣΕ ένα ειδικό πρόγραμμα για την καταπολέμηση του COVID-19. "Πίστευα ότι σε τέτοιους καιρούς, θα έπρεπε να παρασχεθούν στους κορυφαίους επιστήμονες του κόσμου τα μέσα και οι ευκαιρίες να καταπολεμήσουν την πανδημία, με νέα φάρμακα, νέα εμβόλια, νέα διαγνωστικά εργαλεία, νέες δυναμικές συμπεριφορικές προσεγγίσεις βασισμένες στην επιστήμη, για να αντικαταστήσουν τις αυτοσχέδιες εμπνεύσεις των πολιτικών ηγετών", είπε ο Φερράρι.

Ωστόσο, το Επιστημονικό Συμβούλιο του ΕΣΕ, το διοικητικό του όργανο, απέρριψε ομόφωνα την ιδέα, με την αιτιολόγηση ότι τα εμβάσματά του επιτρέπουν τη χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων που προτείνονται "από κάτω προς τα πάνω" και όχι "από πάνω προς τα κάτω" με στόχους που βάζουν οι ηγέτες της ΕΕ.

"Τους είπα ότι οι καιροί δεν είναι τέτοιοι που να επιτρέπουν στην επιστημονική διακυβέρνηση να ασχολείται τόσο πολύ με τις λεπτές διαφορές ανάμεσα στην έρευνα "από κάτω προς τα πάνω" ή "από πάνω προς τα κάτω", λέει ο καθηγητής Φερράρι, ο οποίος αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας του ως κορυφαίος ερευνητής του καρκίνου, στις ΗΠΑ.

Όπως είπε, είχε μία ακόμη ευκαιρία, όταν η κ. φον ντερ Λέιεν του ζήτησε τη γνώμη του για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Τότε αυτός ανέπτυξε ένα σχέδιο "στο οποίο αυτή συνέβαλε με ουσιαστικές κατευθύνσεις".

"Το γεγονός ότι εργαζόμουν απευθείας μαζί της, προκάλεσε εσωτερική πολιτική καταιγίδα. Η πρόταση πέρασε από διάφορα επίπεδα της διοίκησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπου πιστεύω ότι "αποσυντέθηκε κατά την πρόσκρουση".

Ένας εκπρόσωπος της επιτροπής εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του για το έργο του καθ. Φερράρι και τη λύπη του για την παραίτησή του "στο ξεκίνημα της θητείας του" και του ευχήθηκε τα καλύτερα για το μέλλον. Η Επιτροπή σχεδιάζει να συστήσει μια επιτροπή για να διερευνήσει την αντικατάστασή του. Ο εκπρόσωπος είπε επίσης ότι υπάρχουν 50 τρέχοντα ή ολοκληρωμένα προγράμματα του ΕΣΕ, που συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση του COVID-19. Καθώς και άλλα επιστημονικά μέτρα, σε επίπεδο ΕΕ, που περιλαμβάνουν την υποστήριξη 18 προϊόντων επείγουσας έρευνας και ανάπτυξης, καθώς και οικονομική υποστήριξη της γερμανικής εταιρείας CureVac's για πιθανό εμβόλιο.

Αξιωματούχοι της ΕΕ δήλωσαν ότι άλλα μέλη του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΕΣΕ διαφώνησαν με την ιδέα του καθ. Φερράρι να εστιάσει το συμβούλιο σε μια άμεση απάντηση στην πανδημία, λέγοντας ότι υπάρχουν άλλες δομές της ΕΕ πιο κατάλληλες γι' αυτό. Η Επιτροπή προσπάθησε ανεπιτυχώς να βρει μια λύση στη διαφωνία.

Ο καθ. Φερράρι τόνισε τη μεγάλη λύπη του για "την απόλυτη απουσία συντονισμού των πολιτικών υγείας μεταξύ των κρατών-μελών, την επαναλαμβανόμενη αντίθεση σε ολοκληρωμένες πρωτοβουλίες οικονομικής υποστήριξης, την φθοροποιό τακτική των μονόπλευρων κλεισιμάτων συνόρων" στην ΕΕ.

Η πανδημία έχει προκαλέσει εντάσεις εντός της ΕΕ και κριτική ότι κάποιες χώρες της ΕΕ δεν συνεργάζονται ούτε δείχνουν αλληλεγγύη στις χώρες που χτυπήθηκαν εντονότερα από τον κορωνοϊό.

Ο Janez Lenarcic, επίτροπος διαχείρισης κρίσεων της ΕΕ, είπε την Τρίτη, ότι τα κράτη-μέλη αρχικά δεν πρόσφεραν τη βοήθεια που χρειαζόταν η Ιταλία, όταν ο αριθμός των νεκρών έφτασε στα ύψη.

"Υπήρξε ανεπαρκής ανταπόκριση στα αιτήματα για βοήθεια της Ιταλίας προς τα άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ", δήλωσε σε δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες την Τρίτη, ενώ παρουσίασε ένα σχέδιο για την αποστολή γιατρών και νοσηλευτών από τη Ρουμανία και τη Νορβηγία προς την Ιταλία. "Η κατάσταση όμως τώρα έχει αλλάξει."
Ο καθ. Φερράρι είχε παραμείνει καθηγητής μερικής απασχόλησης, συνδεόμενος με το University of Washington School of Pharmacy στο Σηάτλ, όσο ήταν πρόεδρος του ΕΣΕ, με τη σύμφωνη γνώμη του συμβουλίου. Τώρα, σχεδιάζει να ξεκινήσει μια διεθνή ερευνητική πρωτοβουλία από τις ΗΠΑ, για την καταπολέμηση του COVID-19. 

Πηγή: Financial Times, euobserver 

*Το πλήρες κείμενο της παραίτησης (στα Αγγλικά), εδώ