Γιατί πέτυχε το σύστημα υγείας της Κούβας
Δωρεάν εμβόλια για τον καρκίνο του πνεύμονα. Πενήντα χιλιάδες γιατροί που προσέφεραν δωρεάν υπηρεσίες στις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Κέντρα υγείας και φαρμακεία σε κάθε γειτονιά, για την παροχή ιατροφαρμακευτικής φροντίδας σε όλους τους πολίτες. Εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας που κάνουν άλλες χώρες όπως οι ΗΠΑ να θυμίζουν περιοχές του Τρίτου Κόσμου.
Η λίστα με τα επιτεύγματα της Κούβας θα μπορούσε να γεμίσει ολόκληρη τη σελίδα. Ο λόγος όμως για τον οποίο το νησί του Φιντέλ Κάστρο αποτελεί πρότυπο στο χώρο της υγείας και προκαλεί οργισμένες αντιδράσεις στους θιασώτες του καπιταλισμού δεν είναι το τι επιτεύχθηκε αλλά γιατί επιτεύχθηκε.
Απομακρύνοντας τον παράγοντα κέρδος από την εξίσωση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας το σύστημα της Κούβας δεν είναι μόνο ποσοτικά καλύτερο σε ορισμένους τομείς αλλά ποιοτικά διαφορετικό απ’ ότι έχει να προσφέρει η βιομηχανία της υγείας στις χώρες της Δύσης.
Η προφανής διαφορά είναι ότι όλες οι υπηρεσίες παρέχονται ισότιμα και δωρεάν σε όλους τους πολίτες. Τη στιγμή που στις ΗΠΑ άποροι ασθενείς σχηματίζουν ουρές χιλιομέτρων στο τσουχτερό κρύο για να δουν έναν οφθαλμίατρο ή οδοντίατρο (προσφορά κάποιων ΜΚΟ που παλαιότερα δραστηριοποιούνταν στην υποσαχάρια Αφρική ή τη λατινική Αμερική), στην Αβάνα πρέπει να περπατήσουν λίγες δεκάδες ή εκατοντάδες μέτρα για τις ίδιες ακριβώς υπηρεσίες.
Προφανώς οι συνθήκες σε αρκετά νοσοκομεία απέχουν πολύ από το να είναι τέλειες – και δεν θα μπορούσαν να είναι εν μέσω του ανθρωποκτόνου εμπορικού αποκλεισμού των ΗΠΑ, που αφορά και τον ιατρικό εξοπλισμό. Είναι επίσης γεγονός ότι οι κτιριακές εγκαταστάσεις που προσφέρονται σε ξένους ασθενείς είναι κλάσεις ανώτερες καθώς ο ιατρικός τουρισμός αποτελεί μια σημαντική πηγή συναλλάγματος για την Κούβα. Οι παροχές όμως παραμένουν καθολικές, δωρεάν και κυρίως πολύ υψηλού επιπέδου.
Η διαφορά του κουβανικού μοντέλου σε σχέση με αυτό του δυτικού καπιταλισμού γίνεται ευκολότερα αντιληπτή στο χώρο της έρευνας και παρασκευής φαρμάκων. Οι πρόσφατες περιπτώσεις εξάπλωσης ιών, όπως ο Έμπολα, απέδειξαν ότι οι πολυεθνικές του φαρμάκου εγκαταλείπουν σταδιακά την έρευνα για εμβόλια και άλλα φάρμακα που παρέχονται μια μόνο φορά και δεν δημιουργούν σχέση «εξάρτησης» με τον καταναλωτή. Η σχετική έρευνα μπορεί να συνεχιστεί αποτελεσματικά μόνο σε δημόσια πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, τα οποία δεν προσπαθούν να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση από τον ιδιωτικό τομέα.
Η Κούβα παρείχε αυτές τις (σπάνιες πλέον) συνθήκες στους επιστήμονές της ενώ παράλληλα έστρεψε την έρευνα στην πρόληψη – προκειμένου να αντιμετωπίσει και τις ελλείψεις φαρμάκων που προκαλεί το εμπάργκο. Η ανάπτυξη του πρώτου στον κόσμο εμβολίου για τον καρκίνο του πνεύμονα, η δημιουργία φτηνών γενόσημων, η αντιμετώπιση της μετάδοσης του AIDS από την μητέρα στο παιδί και μια σειρά από δείκτες, όπως αυτός της βρεφικής θνησιμότητας, είναι μερικές από τις αποδείξεις ότι μόνο ένα δημόσιο σύστημα υγείας και έρευνας μπορεί να προσφέρει επαρκή κάλυψη για τον πληθυσμό ακόμη και κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες.
Του Άρη Χατζηστεφάνου
Απομακρύνοντας τον παράγοντα κέρδος από την εξίσωση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας το σύστημα της Κούβας δεν είναι μόνο ποσοτικά καλύτερο σε ορισμένους τομείς αλλά ποιοτικά διαφορετικό απ’ ότι έχει να προσφέρει η βιομηχανία της υγείας στις χώρες της Δύσης.
Η προφανής διαφορά είναι ότι όλες οι υπηρεσίες παρέχονται ισότιμα και δωρεάν σε όλους τους πολίτες. Τη στιγμή που στις ΗΠΑ άποροι ασθενείς σχηματίζουν ουρές χιλιομέτρων στο τσουχτερό κρύο για να δουν έναν οφθαλμίατρο ή οδοντίατρο (προσφορά κάποιων ΜΚΟ που παλαιότερα δραστηριοποιούνταν στην υποσαχάρια Αφρική ή τη λατινική Αμερική), στην Αβάνα πρέπει να περπατήσουν λίγες δεκάδες ή εκατοντάδες μέτρα για τις ίδιες ακριβώς υπηρεσίες.
Προφανώς οι συνθήκες σε αρκετά νοσοκομεία απέχουν πολύ από το να είναι τέλειες – και δεν θα μπορούσαν να είναι εν μέσω του ανθρωποκτόνου εμπορικού αποκλεισμού των ΗΠΑ, που αφορά και τον ιατρικό εξοπλισμό. Είναι επίσης γεγονός ότι οι κτιριακές εγκαταστάσεις που προσφέρονται σε ξένους ασθενείς είναι κλάσεις ανώτερες καθώς ο ιατρικός τουρισμός αποτελεί μια σημαντική πηγή συναλλάγματος για την Κούβα. Οι παροχές όμως παραμένουν καθολικές, δωρεάν και κυρίως πολύ υψηλού επιπέδου.
Η διαφορά του κουβανικού μοντέλου σε σχέση με αυτό του δυτικού καπιταλισμού γίνεται ευκολότερα αντιληπτή στο χώρο της έρευνας και παρασκευής φαρμάκων. Οι πρόσφατες περιπτώσεις εξάπλωσης ιών, όπως ο Έμπολα, απέδειξαν ότι οι πολυεθνικές του φαρμάκου εγκαταλείπουν σταδιακά την έρευνα για εμβόλια και άλλα φάρμακα που παρέχονται μια μόνο φορά και δεν δημιουργούν σχέση «εξάρτησης» με τον καταναλωτή. Η σχετική έρευνα μπορεί να συνεχιστεί αποτελεσματικά μόνο σε δημόσια πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, τα οποία δεν προσπαθούν να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση από τον ιδιωτικό τομέα.
Η Κούβα παρείχε αυτές τις (σπάνιες πλέον) συνθήκες στους επιστήμονές της ενώ παράλληλα έστρεψε την έρευνα στην πρόληψη – προκειμένου να αντιμετωπίσει και τις ελλείψεις φαρμάκων που προκαλεί το εμπάργκο. Η ανάπτυξη του πρώτου στον κόσμο εμβολίου για τον καρκίνο του πνεύμονα, η δημιουργία φτηνών γενόσημων, η αντιμετώπιση της μετάδοσης του AIDS από την μητέρα στο παιδί και μια σειρά από δείκτες, όπως αυτός της βρεφικής θνησιμότητας, είναι μερικές από τις αποδείξεις ότι μόνο ένα δημόσιο σύστημα υγείας και έρευνας μπορεί να προσφέρει επαρκή κάλυψη για τον πληθυσμό ακόμη και κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες.
Του Άρη Χατζηστεφάνου
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου