Η αρχή του τέλους για τη Μονσάντο στην Ινδία!

Η είδηση ότι η Μονσάντο χάνει εκατομμύρια στην Ινδία, επειδή οι αγρότες επιστρέφουν στις συμβατικές καλλιέργειες με γηγενείς σπόρους, είναι σίγουρα ευχάριστη για πολύ κόσμο, καθώς η συγκεκριμένη εταιρεία είναι κάθε άλλο παρά συμπαθής – και απολύτως δικαιολογημένα. Είναι όμως ακόμα πιο ευχάριστη, αν γνωρίζουμε κάποια πράγματα για την ιστορία της Μονσάντο στην Ινδία και τις καταστροφικές συνέπειες της εισχώρησής της εκεί.

Η είσοδος της Μονσάντο στην Ινδία έγινε παράνομα το 1995, όταν η εταιρεία Mahyco (σε κοινοπραξία με τη Μονσάντο από το 1998) εισήγαγε λαθραία 100 γραμμάρια βαμβακόσπορου που περιείχε το γονίδιο MON531-Bt, χωρίς την απαραίτητη άδεια από την Επιτροπή Αξιολόγησης Γενετικής Μηχανικής (GEAC), αλλά με άδεια από μία άλλη, μη αρμόδια επιτροπή, και κατά παράβαση του αυστηρού νομοθετικού πλαισίου της Ινδίας. Οι σπόροι εισήχθησαν για πειραματικές καλλιέργειες σε ανοιχτά χωράφια, ωστόσο δεν πάρθηκαν τα απαραίτητα μέτρα για την ασφάλεια του πειράματος, ούτε για τη διαχείριση και αποκατάσταση των χωραφιών μετά την συγκομιδή. Επίσης, η εταιρεία δεν φάνηκε να ενδιαφέρεται και πολύ για τα αποτελέσματα αυτών των δοκιμών, καθώς το μόνο που την ενδιέφερε ήταν να εισαγάγει τους γενετικά τροποποιημένους σπόρους στο έδαφος της Ινδίας.

Το γενετικά τροποποιημένο βαμβάκι κυκλοφόρησε στην αγορά και επιπλέον, σε αρκετές περιοχές, τα χωράφια καλλιεργήθηκαν αμέσως μετά με σιτάρι, κουρκούμη και άλλα προϊόντα, ενώ κανονικά θα έπρεπε να μείνουν σε αγρανάπαυση για τουλάχιστον ένα χρόνο. Εξαιτίας αυτών των παρανομιών και του κινδύνου για γενετική μόλυνση που αντιμετώπιζε η χώρα, το 1999 έγινε προσφυγή εναντίον της Μονσάντο στο Ανώτατο Δικαστήριο της Ινδίας από το Ερευνητικό Ινστιτούτο Επιστήμης, Τεχνολογίας και Οικολογίας. Παρόλο όμως που η προσφυγή ακόμη εκκρεμοδικούσε, το 2000 δόθηκε άδεια για μεγάλης κλίμακας πειραματικές καλλιέργειες σε ανοιχτά χωράφια, αυτή τη φορά από το GEAC. Το ενδιαφέρον είναι ότι ο αντιπρόεδρος του GEAC έγινε ο πρώτος Ινδός μέλος της Διεθνούς Υπηρεσίας για την Απόκτηση Αγρο-Βιοτεχνολογικών Εφαρμογών (InternationalServicefortheAcquisitionofAgri-BiotechApplications – ISAAA) και ήταν επίσης μέλος της επιτροπής του Υπουργείου Γεωργίας για το Endosulfan, ένα ζιζανιοκτόνο με νευροτοξικές ιδιότητες της Bayer, η οποία, μαζί με τη Monsanto, ήταν από τους μεγαλύτερους χρηματοδότες του ISAAA.

Στην προσπάθειά της να καταπολεμήσει τη φτώχεια, η κυβέρνηση της Ινδίας επέτρεψε σε μεγάλες εταιρείες της Δύσης, αλλά και στους κολοσσούς της βιοτεχνολογίας, όπως η Μονσάντο, να εισχωρήσουν στη χώρα, με αντάλλαγμα πακέτα δανείων από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, κατά την εικοσαετία ‘80-’90. Αυτό βοήθησε στην ανάπτυξη των μεγάλων αστικών κέντρων, όπως η Βομβάη και το Δελχί, αλλά υποβάθμισε σημαντικά τις συνθήκες ζωής στις αγροτικές περιοχές.

To 2001 και ενώ οι σπόροι της Μονσάντο δεν είχαν εγκριθεί ακόμη για εμπορική εκμετάλλευση, η Μονσάντο κατήγγειλε στο GEAC ότι μια ινδική εταιρεία πωλούσε σπόρους με το ΓΤ γονίδιο και μάλιστα σε ποσότητα αρκετή για τη σπορά 10.000 εκταρίων. Η έρευνα που ακολούθησε αυτήν την καταγγελία κατέληξε στο πόρισμα ότι από αυτά τα σπαρτά, οι ΓΤ μικροοργανισμοί μπορεί να περάσουν στο έδαφος και να το μολύνουν, με συνέπειες στο περιβάλλον και την υγεία των ανθρώπων που δεν μπορούν να υπολογιστούν. Γι’ αυτό το λόγο διατάχθηκε να ξεριζωθούν όλες οι αυτές οι καλλιέργειες και να καταστραφούν τα φυτά. Παρ’ όλα αυτά, λίγες εβδομάδες αργότερα, δόθηκε άδεια στη Monsanto-Mahyco για εμπορική εκμετάλλευση του γενετικά τροποποιημένου σπόρου! Τέλος, μέσω των σπορέλαιων και των ζωοτροφών, οι ΓΤ μικροοργανισμοί έχουν εισαχθεί στην τροφική αλυσίδα, προσθέτοντας μία ακόμη σοβαρή απειλή για την υγεία του πληθυσμού.

Η επίσημη δικαιολογία για τη χρήση ΓΤ φυτών είναι η καταπολέμηση της πείνας στις φτωχές χώρες, ωστόσο, κρίνοντας από την περίπτωση της Ινδίας, έχει μάλλον αντίθετα αποτελέσματα. Το 2002 περίπου το 90% των Ινδών βαμβακοκαλλιεργητών αναγκάστηκαν, λόγω της παγκοσμιοποίησης και του μονοπωλίου, να στραφούν στον πανάκριβο ΓΤ βαμβακόσπορο της Μονσάντο. Ήλπιζαν ότι η ανθεκτικότητά των φυτών στα ζιζάνια θα τους ωφελούσε, αφού δεν θα χρειαζόταν να χρησιμοποιούν τα δαπανηρά ζιζανιοκτόνα της Μονσάντο. Μετά από λίγο καιρό όμως, η ανθεκτικότητα των φυτών άρχισε να εξασθενεί, τα ζιζάνια και τα παράσιτα προσαρμόστηκαν στις νέες συνθήκες και ανέπτυξαν νέες αντοχές, αναγκάζοντάς τους αγρότες να αγοράζουν και πάλι τα πανάκριβα ζιζανιοκτόνα. Παράλληλα, η ποιότητα των προϊόντων τους έπεσε σημαντικά και έτσι δεν μπορούσαν να πετύχουν καλές τιμές στην αγορά. Υψηλό κόστος σπόρων και εκτεταμένη χρήση ακριβών ζιζανιοκτόνων, δηλαδή αύξηση του κόστους παραγωγής, και ταυτόχρονα, μείωση του κέρδους: ένας συνδυασμός με ολέθριες συνέπειες. Οι ΓΤ καλλιέργειες χρειάζονταν διπλάσια ποσότητα νερού από τις συμβατικές – κάτι που κάποιοι «ξέχασαν» να το πουν στους καλλιεργητές, που σε περιόδους με ελάχιστες βροχές, έβλεπαν τα σπαρτά τους να μαραίνονται και να πεθαίνουν. Και δεν μπορούσαν ούτε τους σπόρους να φυλάξουν για να τους χρησιμοποιήσουν την επόμενη χρονιά, αφού τα ΓΤ φυτά δεν παράγουν σπόρους ικανούς για αναπαραγωγή, οπότε έπρεπε κάθε χρόνο να αγοράζουν καινούριους. Πολλοί μικροί καλλιεργητές που είχαν πάρει δάνεια με υψηλά επιτόκια για να καλλιεργήσουν, έφτασαν να χάσουν τη γη τους, εξαιτίας των χρεών. Το αποτέλεσμα ήταν φτώχεια, απελπισία, ακόμα και αυτοκτονίες!

Το 2008 το Υπουργείο Γεωργίας της Ινδίας επιβεβαίωσε ότι πάνω από 10.00 αγρότες αυτοκτονούσαν κάθε μήνα! Μεταξύ 1995 και 2013 σημειώθηκαν πάνω από 300.000 θάνατοι αγροτών, πολλοί από αυτούς αυτοκτονίες συνδεόμενες με τη Μονσάντο! Ένας συνηθισμένος τρόπος αυτοκτονίας ήταν να πίνουν το εντομοκτόνο της Μονσάντο, τα χρέη όμως δεν πέθαιναν μαζί τους, συνέχιζαν να βαραίνουν τις οικογένειές τους που έπρεπε να βρουν τρόπο να πληρώσουν, αλλιώς έχαναν τη γη τους και κατέληγαν στη ζητιανιά. Η Μονσάντο παραδέχτηκε ότι τα συσσωρευμένα χρέη ήταν «ένας παράγοντας» γι’ αυτήν την τραγική κατάσταση, αλλά ότι οι πραγματικοί λόγοι αυτής της κρίσης ήταν οι καιρικές συνθήκες, όπως οι βροχές που έρχονται σε ακατάλληλες στιγμές και η ξηρασία. Ξεπερνώντας τα όρια του κυνισμού, εκπρόσωπος της εταιρείας δήλωσε ότι οι αυτοκτονίες ήταν πάντα μέρος της αγροτικής ζωής της Ινδίας, ενώ πολλοί ειδικοί, υποστηρικτές των ΓΤ, απέδιδαν τους θανάτους στο άγχος, την κατάθλιψη και τον αλκοολισμό - πιθανώς θεωρώντας τα «έμφυτα» στον αγροτικό πληθυσμό της Ινδίας…

Τώρα η κυβέρνηση της Ινδίας, προωθεί ενεργά τη χρήση γηγενών σπόρων, ενώ ταυτόχρονα δημοσιοποιεί τα στοιχεία για την παράνομη κερδοσκοπία της Μονσάντο από το εμπόριο ΓΤ σπόρων. Τα αποτελέσματα έχουν ήδη αρχίσει να φαίνονται. Φέτος η Μονσάντο έφτασε να χάνει σχεδόν 75 εκ. δολάρια από δικαιώματα, ενώ οι πωλήσεις των σπόρων της στην Ινδία έχουν μειωθεί κατά 15%. Το ποσοστό αυτό δεν είναι μεγάλο, αλλά δεδομένου του μεγέθους αγροτικού πληθυσμού της Ινδίας, σε απόλυτα νούμερα, αποτελεί μια σημαντική ζημία στα έσοδα της εταιρείας. Επιπλέον, η κυβέρνηση μείωσε κατά 74% τα δικαιώματα της Μονσάντο από τους σπόρους και θέσπισε ανώτατο όριο στην τιμή πώλησής τους - που, σε πολλές περιπτώσεις , ήταν μέχρι και 1000% ακριβότεροι από τους συμβατικούς! Ως «αντίποινα» η εταιρεία απειλεί να αποχωρήσει εντελώς από την Ινδία, ωστόσο, δεδομένης της ζημιάς που προκαλεί η παραμονή της, αυτό ακούγεται μάλλον ως χαρμόσυνη υπόσχεση, παρά ως απειλή…

Αν συνεχιστεί με αυτούς τους ρυθμούς η αλλαγή στις καλλιέργειες, σε πολύ λίγα χρόνια, θα μπορούμε να μιλάμε για το τέλος της ματωμένης ιστορίας της Μονσάντο στην Ινδία!

Αθανασία Πέτσα – μέλος του ΕΠΑΜ

(Το άρθρο αυτό έχει δημοσιευθεί στην εφημερίδα «Ελευθερωτής»)

Πηγές:

1. http://www.trueactivist.com/monsanto-has-lost-11-million-as-indian-cotton-farmers-begin-to-use-indigenous-seed/?utm_source=Facebook&utm_campaign=monsanto+has+lost+11+million+as+indian+cotton+farmers+begin+to+use+indigenous+seed&utm_medium=AM&utm_content

2. http://www.ecosnippets.com/environmental/farmers-in-india-rebel-cotton-seed/

3. http://www.seattleorganicrestaurants.com/vegan-whole-foods/indian-farmers-committing-suicide-monsanto-gm-crops/

4. http://www.iisc.ernet.in/currsci/oct252000/geeta%20bharathan.PDF

5. http://vandanashiva.com/?p=260

6. http://www.dailymail.co.uk/news/article-1082559/The-GM-genocide-Thousands-Indian-farmers-committing-suicide-using-genetically-modified-crops.html